ĐỘNG HUYỀN KHÔNG

ĐỘNG HUYỀN KHÔNG
Nằm trong quần thể danh thắng Ngũ Hành Sơn, Huyền Không là một trong những động đẹp nhất, huyền ảo nhất, có giá trị tâm linh to lớn nhất.
Vẻ đẹp lung linh, huyền ảo:
Rẽ vào một lối đi khá bằng phẳng từ bên phải chùa Tam Thai gặp cửa động có ba chữ “Huyền Không Quan”, qua khỏi cổng là động Hoa Nghiêm - Một động nhỏ thờ Quan Thế Âm với dáng đứng uy nghiêm, tay cầm bình cam lồ nhìn ra cửa động với đôi

mắt từ bi; bên trái tượng Phật, trên vách động là tấm bia cổ Phổ Đà Sơn Linh Trung Phật quý hiếm do nhà sư Huệ Đạo Minh lập năm Canh Thìn (1640), bia ghi lại việc trùng tu chùa và tôn vinh công đức của các phật tử; trong đó, có nhiều gia đình người Nhật Bản, Trung Hoa sống ở Hội An đến làm công đức xây dựng chùa. 
Để vào được động Huyền Không phải bước xuống hơn 20 bậc cấp nằm sâu hơn động Hoa Nghiêm khoảng 5m, anh Lê Văn Hòa - Hướng dẫn viên du lịch ví động Huyền Không giống như chiếc chuông úp sấp, là một trong những động rộng, thoáng mát và đẹp nhất của quần thể Ngũ Hành Sơn, vòm động tiếp xúc với không gian bên ngoài, ánh sáng rọi vào làm động thêm lung linh huyền ảo. Ngày nắng, động được ví như chiếc điều hòa thiên nhiên bởi không khí mát mẻ, trong lành. Đây là điều làm nên sự khác biệt của động Huyền Không đối với một số hang động khác ở Hạ Long, Phong Nha - Kẻ Bàng… Trong khi các nơi phần lớn là động kín, ẩm, trong động phải thắp điện hoặc khi vào phải có đèn chiếu sáng thì động Huyền Không tuy ít thạch nhũ nhưng đủ độ thoáng và ánh sáng tự nhiên.
Có chu vi khoảng 25m, Huyền Không động được bài trí khá đa dạng, ngay bậc cấp bước xuống động, hai bên là tượng của các vị Thiện và Ác như nhắc nhở con người phải luôn thánh thiện, từ bi hướng đến cõi sắc không của Phật.
Trên cao nhất là tượng Phật Thích Ca, được làm vào năm 1960 bởi nghệ nhân Nguyễn Chất, người nổi tiếng ở làng đá mỹ nghệ Non Nước. Bên dưới là bàn thờ Phật Địa Tạng Vương Bồ Tát. Bên trái động có đền thờ bà Ngọc Phi (bà Chúa Tiên), là nơi du khách đến cầu tài, cầu lộc; đền thờ bà Lồi Phi (Chúa Thượng Ngàn) được du khách đến cầu nguyện về sức khỏe và sự bình an.
Sâu bên phải là đền Trang Nghiêm Tự cổ kính được xây dựng năm 1825, gồm ba gian. Gian chính thờ Phật Quan Âm, bên trái thờ 3 vị Thánh (gồm Quan Công, Quan Bình và Châu Xương) tượng trưng cho đức độ, trí dũng và lòng trung thành. Đặc biệt, gian bên phải thờ Ông Tơ, Bà Nguyệt, nơi các đôi trai gái đến cầu duyên, mong được Nguyệt Lão buộc sợi chỉ hồng trăm năm hạnh phúc.
Quanh vòm động có nhiều nhiễu đá bám vào vách tạo nên những hình thù lạ, đó là khuôn mặt ông già nhìn nghiêng, là hình con chim hạc hay đà điểu, hình hai đầu voi với chiếc vòi thả xuống, là con cò cùng chiếc mỏ dài nhọn ép vào vách động…
Bên cạnh thế giới tâm linh, động Huyền Không còn có giá trị lịch sử to lớn. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, đây là căn cứ hoạt động bí mật của cán bộ lãnh đạo địa phương và du kích. Trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, Mỹ đã biến động Huyền Không thành nơi huấn luyện biệt kích đồng thời cũng là nơi đồn trú của nhiều đơn vị Mỹ - Ngụy. Năm 1968 quân giải phóng đã đánh bật chúng ra khỏi nơi đây, đồng loạt tấn công nhiều căn cứ lân cận và sân bay quân sự Nước Mặn. Huyền Không trở thành trạm giải phẫu và nơi cất giấu thương binh của quân giải phóng, ghi dấu những trận đánh oai hùng của quân dân Quảng Nam Đà Nẵng, tiêu biểu là trận đánh của anh hùng Phan Hiệp (người con Hòa Quý) rạng sáng ngày 23-8-1968. Đại đội trưởng Phan Hiệp được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và đổi tên thành Phan Hành Sơn.
Sức hút kỳ lạ:
Mang trong mình nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, cùng với những điều kỳ diệu mà thiên nhiên dành tặng, động Huyền Không có sức hút mạnh mẽ đối với du khách đến thăm Ngũ Hành Sơn.
Ngay bản thân anh Lê Văn Hòa hơn 10 năm làm hướng dẫn tại Khu Du lịch Thắng cảnh Ngũ Hành Sơn, có ngày dẫn khách lên động Huyền Không tới hai lần mà không hề cảm thấy chán. Anh cũng cho biết thêm: “Mỗi lần thuyết minh cho khách là một lần thấy hạnh phúc vì giúp được du khách hiểu rõ hơn về các giá trị văn hóa, lịch sử nơi mình đang đứng”.
Là hướng dẫn viên du lịch trong tương lai, Nguyễn Viết Bảo cùng nhóm bạn là sinh viên khoa Du lịch, Trường Đại học Duy Tân cũng thường xuyên lên Ngũ Hành Sơn tìm hiểu về danh thắng. Anh là người Đà Nẵng, đã đến động Huyền Không nhiều nhưng lần nào cũng bị vẻ đẹp lung linh, huyền ảo của động quyến rũ. Tuy nhiên, Bảo cũng như nhóm bạn của mình thấy hơi tiếc, vì trong quá trình tu bổ lại đã làm giảm bớt đi những nét cổ kính, thâm nghiêm trong động.
Có thể nói, vẻ đẹp của Huyền Không động khó có thể tả hết bởi sự kỳ diệu của không gian huyền ảo. Ông Phan Bân - Ban quản lý Khu Du lịch Thắng cảnh Ngũ Hành Sơn cho biết: “Ngũ Hành Sơn là danh thắng không thể bỏ qua trên con đường Di sản miền Trung, nó là biểu tượng vĩnh hằng trong lòng mỗi người con quê hương Đà Nẵng”. Rất nhiều người lưu luyến, bâng khuâng trước vẻ đẹp này đã bật cảm xúc thành vần thơ, như nhà thơ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu với câu thơ rất đắt:

“Rủ nhau lên động Huyền Không
Bụi trần rũ sạch như không có gì”.

BQL Khu Du lịch Thắng cảnh Ngũ Hành Sơn